Torbiele nerek są najczęściej stwierdzanymi zmianami opisywanymi w badaniach obrazowych nerek. W większości przypadków torbiele są proste czyli łagodne, nie wymagające dodatkowej diagnostyki lub leczenia. Część z torbieli jest złożona i może stanowić duży problem w różnicowaniu z rakiem jasnokomórkowym nerki. Leczenie raka jasnokomórkowego nerki jest wyłącznie operacyjne stąd częste dylematy jakie powinno być postępowanie w przypadku rozpoznania torbieli powikłanej. Klasyfikacja Bosniaka dzieli zmiany torbielowate nerek na 5 grup w zależności od ich obrazu w tomografii komputerowej z kontrastem.
System klasyfikacji torbieli nerek został zaproponowany w 1986 roku przez amerykańskiego radiologa dr Mortona Bosniaka i dzieli je na pięć grup. Podział torbieli opracowany został na podstawie obserwacji badań tomograficznych jamy brzusznej z użyciem środka kontrastowego. Początkowo skala Bosniaka była 4 stopniowa jednak ze względu na duży odsetek łagodnych rozpoznań histopatologicznych prepartatów pooperacyjnych torbieli grupy III zdecydowano o wprowadzeniu grupy IIF co pozwoliło na uniknięcie wielu niepotrzebnych operacji. Wprowadzona od 1990 roku kategoria IIF obejmuje torbiele złożone, które nie wymagają leczenia operacyjnego. Od poczatku istnienia klasyfikacji stopień pierwszy oznaczał cienkościenną torbiel prostą, stopień drugi oznaczał tobiel złożoną o niskim potencjale wystąpienia nowotworu złośliwego, stopień III oznaczał torbiel z dużym potencjałem wystąpienia nowotworzenia zaś stopień czwarty oznaczał torbiel z litą zawartością o bardzo dużym potencjale złosliwości.
Typ I torbieli
Torbiel typu I w klasyfikacji Bosniaka oznacza torbiel prostą czyli cienkościenną przestrzeń płynową bez potencjału do zezłośliwienia. Ściana torbieli typu I jest cienkościenna i nie zawiera przegród. Cechą charakterystyczną jest brak wzmocnienia po podaniu kontrastu w czasie tomografii komputerowej. Torbiele tej grupy nie zawierają elementów litych, miękkotkankowych w swym świetle oraz zwapnień w obrębie ściany torbieli. Torbiele proste zaliczane do tej grupy nie wymagają leczenia operacyjnego z wyjątkiem olbrzymich torbieli powodujących objawy u pacjentów, u których nie powiodło się leczenie mało inwazyjne np. punkcja torbieli. Częstość zmian nowotworowych wśród torbieli typu I szacuje się na 0%.
Typ II torbieli
Torbiele grupu drugiej w klasyfikacji Bosniaka nie ulegają wzmocnieju kontrastowem w tomografii i mogą zawierać w swym świetle włosowatej grubości przegrody, które mogą zawierać niewielki odcinkowe zwapnienia. Prawdopodobieństwo zmian złośliwych w drugiej grupie klasyfikacji Bosniaka szacuje się na 0%.
Typ IIF torbieli
Wydzielenie kategorii IIF w skali Bosniaka spowodowane było niejasnościami w kwalifikacji przynależności torbieli do grupy II i III. W przypadku grupy drugiej nie było zaleceń do dalszego leczenia i diagnostyki zaś torbiele grupy III wymagały leczenia operacyjnego. Torbiele typu IIF są zmianami o cechach pośrednich pomiędzy grupą II i III, które wymagają kontrolnych badań obrazowych. Oznaczenie F pochodzi od angielskiego follow up - kontrola.
Cechy sugerujące, że torbiel nie jest torbielą prostą
zwapnienia w ścianie torbieli
wzmocnienie po podaniu środka kontrastowego
pogrubienie ściany
przegrody
hiperdensyjny sygnał światła torbieli
Typ III torbieli
Torbiele trzeciej kategorii według Bosniaka w 50% przypadków są zmianami złośliwymi. W tomografii komputerowej prezentują się jako nieokreślone torbielowate struktury o nieregularnej, gładkiej pogrubiałej ścianie. Przegrody wewnątrz torbieli są pogrubiałe. Cechą charakterystyczną torbieli 3 kategorii jest wzmocnienie ściany lub przegród po podaniu kontrastu co świadczy o ich unaczynieniu. Torbiele 3 grupy wymagają leczenia operacyjnego. Rozległość zabiegu uzależniona jest od wielkości i lokazlizacji torbieli. Leczenie polega na wycięciu torbieli z oszczędzeniem nerki lub usunięciu całej nerki wraz z torbielą.
Typ IV torbieli
Czwarta kategoria torbieli według Bosniaka obejmuje masy torbielowate o cechach opisanych w III grupie zawierające miękkie tkanki związane ze ścianą torbieli lub przegrodami w jej wnętrzu. Cechą charakterystyczną jest wzmocnienie po kontraście w obrębie miękkich tkanek. Torbiele tej grupy zawsze wymagają usunięcia i prawie zawsze są zmianami złośliwymi.
